Ανάρτηση από τον Tom Daccord
Το „Web 3.0“ ήταν το επίκεντρο πολλών συζητήσεων φέτος. Οι υποστηρικτές πιστεύουν ότι το Web 3.0 θα απελευθερώσει έναν ριζικό και ευεργετικό μετασχηματισμό του Διαδικτύου. Οι επικριτές ισχυρίζονται ότι το Web 3.0 είναι κάτι περισσότερο από ένα τσιτάτο για σκοπούς μάρκετινγκ. Οι ακόλουθες ερωτήσεις και απαντήσεις στοχεύουν να εισαγάγουν τους αναγνώστες του EdTechTeacher στο Web 3.0 και να περιγράψουν πώς μπορεί να επηρεάσει την εκπαίδευση.
Τι είναι το Web 3.0;
Το Web 3.0 (ή „Web3“) είναι ένας όρος που καλύπτει όλα τα δεδομένα για ένα αποκεντρωμένο Διαδίκτυο. Δύσκολο να οριστεί, το Web 3.0 αφορά ουσιαστικά την εξάλειψη της δύναμης των κεντρικών εταιρειών «Big Tech» όπως η Google και το Facebook να διαχειρίζονται τον τρόπο με τον οποίο οι χρήστες του Διαδικτύου αλληλεπιδρούν με το διαδικτυακό περιεχόμενο. Θεωρητικά, οι χρήστες του Web 3.0 θα μπορούν να επικοινωνούν και να ανταλλάσσουν πληροφορίες χωρίς εταιρικό ή κρατικό έλεγχο. Αν ναι, το Web 3.0 θα άλλαζε σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας στο διαδίκτυο. Το Web 3.0 μπορεί τελικά να μην έχει ως αποτέλεσμα μια ριζική αναδιαμόρφωση του Διαδικτύου, αλλά έχει ήδη δημιουργήσει δισεκατομμύρια σε δολάρια επενδύσεων (ειδικά στην αγορά κρυπτονομισμάτων) και οι υποκείμενες τεχνολογίες όπως το blockchain και τα NFT (μη ανταλλάξιμα tokens) έχουν ήδη αρχίσει να αναδιαμορφώνουν το εμπορικό τοπίο.
Πώς διαφέρει το Web 3.0 από το Web 1.0 και το Web 2.0;
Το Web 1.0 ξεκινά από τις πρώτες μέρες του Διαδικτύου στη δεκαετία του 1990. Εκείνη την εποχή, οι περισσότερες ιστοσελίδες αποτελούνταν από στατικό κείμενο και βασικές πληροφορίες και η σύνδεση στο Διαδίκτυο απαιτούσε κλήση μέσω μόντεμ. Οι ταχύτητες σύνδεσης ήταν αργές και η πρόσβαση στο Διαδίκτυο δεν ήταν πανταχού παρούσα. Ο «World Wide Web» ήταν κάτι περισσότερο από μια συλλογή μη οργανωμένου περιεχομένου σε μεμονωμένες ιστοσελίδες που περιείχαν ελάχιστα ή καθόλου διαδραστικά χαρακτηριστικά.
Το Web 2.0 εμφανίστηκε τη δεκαετία του 2000 και, σε αντίθεση με το Web 1.0, διαθέτει συμμετοχή χρηστών και κοινωνική δικτύωση. Τα ιστολόγια εμφανίστηκαν ως δημοφιλείς χώροι ατομικής δημοσίευσης και τα wiki ενθάρρυναν τη συνεργατική συγγραφή και επεξεργασία. Οι γρήγορες ταχύτητες Διαδικτύου άνοιξαν την πόρτα για διαδραστικό περιεχόμενο και πλατφόρμες όπως το YouTube, το Twitter και το Facebook που δίνουν στους χρήστες την ευκαιρία να επικοινωνούν και να μοιράζονται πληροφορίες και περιεχόμενο. Η συμμετοχική φύση του «read/write» Web 2.0 έχει δώσει φωνή στις μάζες, αλλά ταυτόχρονα έχει καθοδηγηθεί σε μεγάλο βαθμό από μια χούφτα μεγάλων εταιρειών, όπως η Google και το Facebook, οδηγώντας σε συγκέντρωση των δεδομένων και του περιεχομένου των χρηστών .
Το Web 3.0 είναι σε μεγάλο βαθμό μια προσπάθεια αντιμετώπισης της συγκέντρωσης των δεδομένων και του περιεχομένου των χρηστών στα χέρια ενός σχετικά μικρού αριθμού οργανισμών. Τα οράματα του Web 3.0 καθοδηγούνται από την ιδέα της αποκέντρωσης του Ιστού και ενσωματώνουν νέα τεχνική υποδομή που διευκολύνει την επικοινωνία και τις ανταλλαγές πληροφοριών στις οποίες καμία εταιρεία ή κυβέρνηση δεν μπορεί να ελέγξει τα δεδομένα. Στο Web 3.0, οι χρήστες του Διαδικτύου θα έλεγχαν τα δικά τους δεδομένα και θα τους ακολουθούσε σε διάφορες πλατφόρμες και εφαρμογές.
Πώς λειτουργεί το Web 3.0;
Στα αρχικά του στάδια, το Web 3.0 καθοδηγείται από νέα τεχνική υποδομή που διευκολύνει τις ανταλλαγές χρήστη σε χρήστη, πολλές από αυτές οικονομικές. Για παράδειγμα, blockchain Οι τεχνολογίες επιτρέπουν την καταγραφή και τη διανομή ψηφιακών πληροφοριών, αλλά όχι την επεξεργασία τους, έτσι ώστε τα αρχεία των εμπορικών συναλλαγών να μην μπορούν να αλλοιωθούν, να διαγραφούν ή να καταστραφούν. Το Blockchain είναι ελκυστικό για αγοραστές και πωλητές, επειδή οι ψηφιακές οικονομικές συναλλαγές είναι ασφαλείς και η πιθανότητα απάτης είναι απομακρυσμένη.
Επιπλέον, οι χρήστες του Διαδικτύου δεν θα χρειάζεται πλέον να συνδέονται σε γιγάντιες εταιρείες τεχνολογίας. Αντίθετα, οι χρήστες του Web 3.0 διατηρούν την ιδιοκτησία των διαδικτυακών τους δραστηριοτήτων και μπορούν να παρακολουθούν όλες τις πληροφορίες που μοιράζονται στο διαδίκτυο μέσω ενός ενοποιημένου προφίλ που είναι αποθηκευμένο σε μια αλυσίδα μπλοκ. Τέλος, οι χρήστες μπορούν να πραγματοποιούν συναλλαγές Web 3.0 χωρίς να χρειάζεται να βασίζονται σε κυβερνήσεις, ιδρύματα ή εταιρείες (τουλάχιστον θεωρητικά). Τα blockchains είναι η υποκείμενη τεχνολογία για συστήματα κρυπτονομισμάτων όπως το Bitcoin, επειδή παρέχουν τόσο ασφαλές όσο και αποκεντρωμένο αρχείο συναλλαγών.
Το Web 3.0 χαρακτηρίζεται επίσης από την άνοδο του μη ανταλλάξιμα μάρκες (NFTs), που επιτρέπουν την αγορά και πώληση μοναδικών ψηφιακών συλλεκτικών στοιχείων (και άλλων ψηφιακών αντικειμένων) με κρυπτονομίσματα. Τα μη ανταλλάξιμα token δεν είναι πανομοιότυπα μεταξύ τους, επομένως αντιπροσωπεύουν μοναδικά «tokens» που υπάρχουν σε ένα blockchain και δεν μπορούν να αναπαραχθούν. Αποτελούν ουσιαστικά μοναδικά περιουσιακά στοιχεία που αντιπροσωπεύουν απτά αντικείμενα του πραγματικού κόσμου, όπως έργα τέχνης και ακίνητα. (Το πρώτο έργο τέχνης NFT που πουλήθηκε σε δημοπρασία, „Everdays: The First 5000 Days“, κόστισε 69 εκατομμύρια δολάρια.)
Παρά αυτές τις τεχνολογικές εξελίξεις, είναι πιθανό ότι το Web 3.0 θα υπάρχει παράλληλα με το Web 2.0 για αρκετό καιρό και δεν θα το αντικαταστήσει πλήρως. Πρώτον, φαίνεται απίθανο το Facebook, η Google και το Twitter να εγκαταλείψουν εύκολα το σημαντικό μερίδιό τους στον έλεγχο του Διαδικτύου. (Πράγματι, το Facebook έχει επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια για τη δημιουργία ενός διαδραστικού ψηφιακού περιβάλλοντος «μετατάβερ» για τους χρήστες του Διαδικτύου.) Επίσης, υπάρχει ανησυχία ότι ένα αποκεντρωμένο Διαδίκτυο θα οδηγούσε σε αύξηση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο και των ψευδών πληροφοριών. Είναι επίσης πιθανό οι τεχνολογίες Web 3.0 να μην παρέχουν πλήρως αποκεντρωμένες αλληλεπιδράσεις που είναι ανεξάρτητες από την εταιρεία ή την κυβέρνηση. Με άλλα λόγια, μένουν πολλά να φανούν.
Πώς θα επηρεάσει το Web 3.0 την εκπαίδευση;
Το Web 3.0 αφορά την αποκέντρωση, την απομάκρυνση των ιδρυμάτων από την ενοποιημένη εξουσία τους και τη μεταφορά αυτής της εξουσίας σε ιδιώτες. Ένα αποκεντρωμένο Διαδίκτυο θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη δύναμη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, αλλά να παρέχει περισσότερες ευκαιρίες στους μαθητές να μάθουν.
Η δύναμη της μάθησης και της μετάδοσης γνώσης δεν ανήκει σε ένα μόνο ίδρυμα, αλλά το τρέχον εκπαιδευτικό σύστημα τοποθετεί το ίδρυμα — σχολείο, πανεπιστήμιο, κ.λπ. — στην πρώτη γραμμή της μαθησιακής εμπειρίας των μαθητών. Το ίδρυμα αποφασίζει τι περιεχόμενο πρέπει να μάθουν οι μαθητές, πώς το μαθαίνουν και για πόσο χρόνο.
Οι μαθητές που σπουδάζουν σε ένα παραδοσιακό σχολείο από τούβλα και κονίαμα περιορίζουν τις ευκαιρίες τους να μάθουν σε άλλα περιβάλλοντα και από άλλους ειδικούς. Σε ένα αποκεντρωμένο περιβάλλον μάθησης, οι μαθητές δεν δεσμεύονται πλέον από τους επίσημους περιορισμούς που επιβάλλονται από τους διευθυντές σχολείων ή πανεπιστημίων. Καθώς το Web 3.0 και το μετασύμπαν αναπτύσσονται, το Διαδίκτυο θα δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να έχουν πρόσβαση σε πολύτιμους πόρους και εκπαιδευτικούς εμπειρογνώμονες και να μαθαίνουν σε πλήρως καθηλωτικά περιβάλλοντα πολυμέσων που αξιοποιούν τόσο τον φυσικό όσο και τον ψηφιακό κόσμο. Ως εκ τούτου, θα προκύψουν πιο καθηλωτικά προγράμματα ειδικότητας ή «μικροσχολεία» (μικρές κοινότητες μάθησης). Ένα παράδειγμα είναι το STEM metaverse για παιδιά ηλικίας 6-14 ετών που αξιοποιεί ζωντανά εικονικά παιχνίδια για πολλούς παίκτες για να μάθουν επιστημονικά θέματα. Η εκπαίδευση στο σπίτι θα είναι επίσης πιο συνηθισμένη, καθώς οι γονείς έχουν μια όλο και πιο ισχυρή σειρά μαθησιακών πόρων και ειδικών από τους οποίους μπορούν να αντλήσουν στοιχεία.
Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, και ιδιαίτερα τα πανεπιστήμια, έχουν διατηρήσει μεγάλη ισχύ για την ικανότητά τους να προσφέρουν διαπιστευτήρια που συμβάλλουν στη διασφάλιση επαγγελματικής και κοινωνικοοικονομικής προόδου. Παραδοσιακά, το πτυχίο γυμνασίου και πανεπιστημίου αποτελεί προϋπόθεση για τους μαθητές που επιθυμούν να αποκτήσουν απασχόληση σε πολλά επιθυμητά επαγγέλματα. Ωστόσο, το Web 3.0 θα μπορούσε να διευκολύνει τα άτομα να εγγραφούν στα μαθήματα χωρίς να χρειάζεται να βασίζονται σε παραδοσιακά προγράμματα σπουδών. Οι μαθητές θα μπορούσαν να αγοράσουν πρόσβαση σε μαθήματα χωρίς να εγγραφούν πραγματικά σε κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Με το blockchain, οι μαθητές θα μπορούσαν επίσης να καταγράφουν τα δικά τους μαθησιακά επιτεύγματα χωρίς να χρειάζεται να βασίζονται σε μεταγραφές που ελέγχονται από το πανεπιστήμιο.
Ως εκ τούτου, ένα ίδρυμα δεν θα είναι ο μόνος κάτοχος των διαπιστευτηρίων. Ένας μαθητής θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα χαρτοφυλάκιο μάθησης σε ένα blockchain, το οποίο θα μπορούσε να περιέχει ολοκληρωμένα μαθήματα, εκπαιδευτικά NFT, βραβεία, έργα, προτάσεις και πολλά άλλα. Με άλλα λόγια, ο μαθητής θα μπορούσε να εμφανίσει σχετικές μαθησιακές εμπειρίες σε μια δημόσια προβολή και αμετάβλητη προβολή. Δεδομένου ότι οι πληροφορίες δεν μπορούσαν να παραβιαστούν, είναι ένα εξαιρετικό μέσο για την εμφάνιση ολοκληρωμένων μαθημάτων και προγραμμάτων που υποστηρίζονται από υπογραφές ιδρυμάτων.
Το Web 3.0 θα δει επίσης την άνοδο των εκπαιδευτικών DAO (Αποκεντρωμένων Αυτόνομων Οργανισμών). Τα DAO είναι ομάδες ανθρώπων που συγκεντρώνονται από μια κοινή επιθυμία να αφαιρέσουν την ιεραρχία από μια διαδικτυακή δομή. Επί του παρόντος, πολλά DAO είναι προσανατολισμένα στις επιχειρήσεις και αναζητούν τρόπους για να αυξήσουν την πρόσβαση στις πληροφορίες, να εξαλείψουν τη γραφειοκρατία και να μειώσουν το κόστος των υπαρχόντων ιδρυμάτων. Τούτου λεχθέντος, αρχίζουν να εμφανίζονται τα «μαθησιακά DAO», αφιερωμένα στην εκπαίδευση των μελών μιας ομάδας σε ένα συγκεκριμένο θέμα.
Είναι πιθανό ότι θα υπάρξουν συγκεκριμένα DAO μάθησης που θα επικεντρώνονται στη βελτίωση των διαδικτυακών εκπαιδευτικών συστημάτων. Δεν είναι πολύ δύσκολο να οραματιστούμε «EdDAO» που προσφέρουν διαδικτυακά μαθήματα και μαθήματα, αν όχι καθαρά προγράμματα ειδικότητας. Κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού του COVID-19, τα «learning pods» έγιναν μια εναλλακτική μέθοδος εκπαίδευσης των μαθητών, επειδή ομάδες γονέων συγκεντρώθηκαν για να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις στο εκπαιδευτικό σύστημα. Είναι πολύ νωρίς για να πούμε εάν η δυσαρέσκεια με τα σχολεία μπορεί να οδηγήσει ορισμένα EdDOA να δημιουργήσουν εναλλακτικά περιβάλλοντα μάθησης για τους μαθητές, αλλά είναι μια ξεχωριστή πιθανότητα.
Τα πιο ριζοσπαστικά οράματα του Web 3.0 περιλαμβάνουν σχολεία που λειτουργούν σαν επιχειρήσεις, πουλώντας κρυπτονομίσματα και NFT για να συγκεντρώσουν χρήματα. Όμως τα σχολεία είναι εδραιωμένα, οι συντηρητικοί θεσμοί και οι όποιες αλλαγές θα είναι αργές και θα γίνουν με δυσκολία. Μέχρι σήμερα, οι διευθυντές των σχολείων και οι δάσκαλοι ήταν επιφυλακτικοί για τα αποκεντρωμένα διαδικτυακά περιβάλλοντα μάθησης όπου ενδέχεται να μην είναι σε θέση να επιβλέπουν τη δραστηριότητα των μαθητών. Είχαν μεγάλη τάση να επιλέξουν διαδικτυακούς «περιτοιχισμένους κήπους» — όπως το Google for Education — που παρέχουν μια σειρά διαδικτυακών εργαλείων στα οποία έχουν πρόσβαση μέσω λογαριασμών σχολείων που παρακολουθούνται εύκολα.
Το Web 3.0 θα φέρει αλλαγές στην εκπαίδευση με την πάροδο του χρόνου, αλλά τα σχολεία και τα πανεπιστήμια θα τους αντισταθούν — ειδικά η ανεξαρτησία των μαθητών σε blockchains. Έτσι, θα είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς αντιδρούν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε ισχυρές δυνάμεις που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε στο διαδίκτυο.
